Podwyższone grządki warzywne - budowa

Podwyższone grządki warzywne - budowa

Na przełomie 2015/2016 na zagranicznych kanałach Youtube zobaczyłem tak zwane podwyższone grządki. Pomyślałem, że zabezpieczone dodatkową siatką uchronią warzywa przed kretem i być może nornicą. W 2016 zbudowałem dwie na test. W 2017 zbudowałem 7 kolejnych wprowadzając lekkie usprawnienia oraz wprowadzając dwie nowe metody uprawy ogrodu i grządek: Back To Eden oraz ogrodnictwo kwadratowe (Square Foot Gardening).

Ten artykuł zawiera informacje które zawarłem w umieszczonym na YouTube filmie (kwiecień 2017) oraz uzupełnienia z dotychczasowych doświadczeń (wrzesień 2018).

Wymiary

W niektórych poradnikach można spotkać się z szerokością (standardowych) grządek o wartości 1 metra i 20 centymetrów. Ja zdecydowałem się na 1 metr i 10 centymetrów (akurat idealnie wypełniły dostępną przestrzeń w ogrodzie).

Polecam jednak szerokość 90cm do 1 metra. Chodzi o to aby każdy mógł nie tylko swobodnie sięgnąć do środka grządki lecz także wykonać w tym miejscu różne prace bez konieczności podpierania się.

• Po 2 latach uprawy zdecydowanie polecam węższe - zastanawiał bym się nawet nad 90cm.

Do budowy skrzyni chciałem użyć desek o szerokości większej niż jeden cal czyli 2,54 centymetra. Na tartaku dostałem od ręki deski o szerokości 4 i wysokości 18 centymetrów.

Należy zauważyć, że podawane wymiary to wymiary zewnętrzne skrzyni. Dlatego też deski tworzące krótszą stronę skrzyni mają 102 centymetry a nie 110. Przy 110 wyszła by skrzynia o szerokości zewnętrznej równej 118 centymetrów.

Zabezpieczenie i ustawienie skrzyni

Część wewnętrzną skrzyni wyłożyłem folią budowlaną aby skrzynie dłużej mi posłużyły.

Część górną i zewnętrzną wyheblowałem i zabezpieczyłem impregnatem do drewna.

• Impregnatem zabezpieczyłem dwie pierwsze skrzynie, pozostałe zabezpieczyłem później olejem do drewna.

Skrzynię wypoziomowałem i ustawiłem na kostce brukowej tak aby nie miała bezpośredniego kontaktu z ziemią (dłużej mi posłużą).
Zdecydowałem się dodatkowo wyłożyć ścieżki z kostki - mogłem wykorzystać zrębki ale wolałem je lepiej wykorzystać.

Głębokość i wypełnienie skrzyni

Wybrałem ze środka ziemię tak aby całość miała głębokość 35cm.

Dno skrzyni wyłożyłem siatką przeciwko kretom o wymiarze oczek 3 na 3mm.

W poprzednim sezonie miałem siatkę o wymiarach oczek 15 na 19 milimetrów.

Niestety jakiś gryzoń sobie z nią poradził. Dlatego też w tym sezonie są mniejsze oczka i podwójna warstwa.

• Folia budowlana i siatka to mój wybór - wiem, że część osób powie, że to "chemia". Teraz wiem, że zamiast siatki mógłbym wysypać dno skrzyni (musiała by być głębsza) większymi kamieniami polnymi. Póki co jestem zadowolony z siatki - z kretem spokój - ryje za to wszędzie indziej :P.

Tak przygotowaną skrzynię wypełniłem ziemią.

Nie kupowałem dodatkowej ziemi. Wykorzystałem ziemię z ogrodu. Piaszczysta ziemia która wcześniej znajdowała się w ogrodzie kilka lat tematu została przemieszana glebogryzarką z ziemią torfową do uprawy pieczarek.

W poprzednim sezonie skrzynia była wypełniona po brzegi. W tym pozostawiłem 10cm.

Ziemię ogrodową przysypałem cienką warstwą przesianego kompostu. Lepsza była by warstwa ok 2-3 centymetrowa ale niestety reszta kompostu nie była jeszcze gotowa.

Back to Eden

Grządkę przysypałem 10cm warstwą zrębek (inspiracją był film pt. Back to Eden) do których w późniejszym czasie dodałem suche jesienne liście.

Taka warstwa ściółki pozwoli utrzymać wilgoć a dodatkowo z biegiem czasu zacznie powoli rozkładać się tworząc najpierw znakomity nawóz organiczny a później kompost,

Tutaj był mój błąd.

• Po pierwsze utrudniało to wysiew nasion (marchewka, pietruszka, sałata) a nawet wysadzanie mniejszych sadzonek (seler, por). Odsunięte na bok zrębki ciągle się osuwały. W 2017 jeszcze z nimi "walczyłem". W 2018 na wiosnę wszystkie zrębki ze skrzyń zebrałem w jedną większą pryzmę. Pod koniec lata zacząłem do niej dodawać trawę po koszeniu co znacznie przyspieszyło ich rozkład.


• Poza tym warzywa (uprawy jednoroczne) preferują glebę zdominowaną przez bakterie (taką w której znajduje się większa/przeważająca ilość bakterii w stosunku do grzybów). Zrębki (tzw. frakcja brązowa w kompostowaniu, zawierająca o wiele więcej węgla niż azotu) pozostawione "same sobie" będą się długo rozkładać (2-3 lata minimum - tzw. zimne kompostowanie) głównie przy udziale grzybów. Po dodaniu trawy (tzw. frakcja zielona w kompostowaniu, źródło azotu) do pryzmy rozpoczął się jej rozkład (ciepłe/gorące kompostowanie) przy udziale bakterii.

Ogrodnictwo Kwadratowe - Square Foot Gardening

Na koniec podzieliłem grządkę na w miarę równe bloki zgodnie z metodą „Square Foot Gardening” znanej jako ogrodnictwo kwadratowe.

Do każdego bloku trafia jeden typ warzyw w ilości 1, 4, 9 lub 16 sztuk.

W sąsiadujących blokach, a nie rzędach jak to do tej pory robiłem, umieściłem warzywa korzystając z tzw. dobrego sąsiedztwa – np. marchew obok cebuli.

• W roku 2018 porzuciłem dalszą uprawę na zasadzie "szachownicy" - za dużo pracy - na korzyść uprawy w rzędach na przemian.

Podsumowanie i koszty

Koszt drewna sosnowego z tartaku, wyheblowanego z dwóch stron, do produkcji jednej podwyższonej grządki to 45zł. Do tego dochodzą jeszcze wkręty do drewna i narzędzia takie jak wkrętarka, poziomica, zszywacz. Kostkę podebrałem z opaski w koło domu. Na koniec doszedł jeszcze koszt zakupu oleju do drewna.
Zapewne można zrobić to taniej, np. z palet ale ze względu na ich grubość (1 cal) i niewielką długość podejrzewam, że nie posłużyły by mi długo i przy takiej szerokości grządek pod naporem ziemi zaczęły by się rozchodzić na boki.

Czas pracy - niestety w moim przypadku spory. Najpierw trzeba było wyrównać/wypoziomować teren względem wszystkich grządek a następnie po położeniu skrzyni wybrać kolejną warstwę ziemi tak aby głębiej umieścić siatkę przeciwko kretom. Niestety z powodu braku miejsca w ogrodzie ziemia była wielokrotnie przerzucana z miejsca na miejsce (co widać na zdjęciach).

Dodatkowo schodziło mi się z ułożeniem kostki - bezpośrednio na ziemi.

Suma summarum - przygotowanie jednej grządki zajmowało mi 1 dzień. Przeważnie całą sobotę. Z tego powodu wysiew warzyw w tamtym roku dosyć się opóźnił.

2017.04.01

2017.04.01

2017.04.08

2017.04.08

2017.04.22

2017.04.29

2017.05.01

2017.05.01

2017.05.07

2017.05.07

29.05.2017